Ομιλία Κοσμήτορα Σχολής Επιστημών Αγωγής στην τελετή αποφοίτησης 2021

Αγαπητές και αγαπητοί απόφοιτες και απόφοιτοι,

Θα ήθελα να σας συγχαρώ όλες και όλους για το μεγάλο σας επίτευγμα, το οποίο γιορτάζουμε σήμερα.

Θα ήθελα να σας συγχαρώ για την ολοκλήρωση των σπουδών σας και για την αποφοίτησή σας από το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, το οποίο ανήκει πλέον στο 4% των καλύτερων πανεπιστημίων στον κόσμο.

Είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι για εσάς, που καταφέρατε να ολοκληρώσετε τις σπουδές σας κάτω από πολύ αντίξοες συνθήκες. Αλλά και εσείς θα πρέπει να είστε ιδιαίτερα περήφανοι που αποφοιτήσατε από τη Σχολή Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, μιας Σχολής που αποτελείται από διακεκριμένους και πολυβραβευμένους ακαδημαϊκούς με έρευνες που έχουν δημοσιευτεί στα καλύτερα ερευνητικά περιοδικά παγκοσμίως, αλλά και με ουσιαστικό κοινωνικό έργο και κοινωνική προσφορά.

Τώρα που εσείς αποφοιτάτε είτε ως εκπαιδευτικοί είτε ως μουσικοί είτε ως χορευτές, θα δείτε και θα βιώσετε πολλές ιστορίες μαζί με τους μαθητές σας ή τους συναδέλφους σας. Όπως έζησα, είδα και βίωσα και εγώ η ίδια. Για αυτό σήμερα θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας μία ιστορία που βίωσα σε ένα σχολείο. Μια πραγματική ιστορία.

Η ιστορία αρχίζει με ένα κορίτσι. Ένα μελαχρινό κορίτσι, πρόσφυγας, που βρέθηκε ένα καλοκαίρι στα πέντε του χρόνια μαζί με την οικογένειά του σε μία ξένη χώρα.

Όταν άρχισε η σχολική χρονιά, θα έπρεπε να πήγαινε κανονικά στην πρώτη τάξη. Όμως δεν γνώριζε τη γλώσσα διδασκαλίας και έτσι αποφάσισε το σχολείο να τo κρατήσει ξανά στην προδημοτική για ακόμα μία χρονιά.

Όμως ενώ ήταν στο σχολείο, εφόσον δεν γνώριζε τη γλώσσα, δυσκολευόταν να κάνει παρέα με τα άλλα παιδιά. Άρα προτίμησε να κάνει παρέα με ένα άλλο μελαχρινό κορίτσι που ήταν και αυτό μετανάστης. Από το Ισραήλ. Το άλλο κορίτσι το έλεγαν Έστερ. Το πρόβλημα όμως, ήταν ότι επειδή και η Έστερ είχε πρόσφατα μεταναστεύσει, δεν ήξερε ούτε εκείνη να μιλά τη γλώσσα διδασκαλίας του σχολείου. Τα δύο κορίτσια όμως, απτόητα κατάφεραν να δημιουργήσουν μια δική τους γλώσσα επικοινωνίας και έγιναν σύντομα οι καλύτερες φίλες. Αυτό είχε ως συνέπεια να μην βελτιώνονται στο σχολείο, εφόσον δεν έκαναν εξάσκηση τη γλώσσα, και άρα ούτε πρόσεχαν στην τάξη (αφού δεν καταλάβαιναν τίποτα).

Έτσι, την επόμενη χρονιά, όταν πήγαν στην πρώτη τάξη, το σχολείο επέλεξε να τις χειριστεί διαφορετικά. Αρχικά αποφασίστηκε να χωριστούν σε διαφορετικές τάξεις, ώστε να μην επηρεάζουν αρνητικά η μία την άλλη. Επίσης, αποφασίστηκε ότι αυτά τα κορίτσια θα έπρεπε να αξιολογηθούν από εκπαιδευτικό ψυχολόγο, για να δουν πώς θα μπορούσαν να τις χειριστούν ακαδημαϊκά.

Όταν στάλθηκαν τα αποτελέσματα της ψυχομετρικής αξιολόγησης του πρώτου κοριτσιού, φάνηκε ότι βρισκόταν στο 2o εκατοστημόριο σε σχέση με τα άλλα παιδιά της ηλικίας του.

2ο εκατοστημόριο; Τι σημαίνει αυτό; Είναι καλό ή κακό αποτέλεσμα; Συνήθως είναι καλό να βρίσκεται κάποιος στο 2% των καλύτερων αποτελεσμάτων. Το 2ο εκατοστημόριο όμως; Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το 2ο εκατοστημόριο δεν ήταν καθόλου καλό αποτέλεσμα. Αυτό σήμαινε ότι 98% των παιδιών που ήταν συνομήλικα του κοριτσιού, τα πήγαν καλύτερα σε εκείνο το τεστ. Με άλλα λόγια τα πήγε χάλια. Βασικά απέτυχε παταγωδώς.

Με αυτά τα δεδομένα, τι μέλλον προβλέπετε ότι θα είχε αυτό το κορίτσι; Σκεφτείτε το λίγο.  Η πορεία του κοριτσιού, λοιπόν, είναι η εξής.

Αυτό το κορίτσι μια μέρα μεγάλωσε και κατέληξε να στέκεται εδώ μπροστά σας και να κάνει αυτή την ομιλία. Αυτή είναι η δική μου ιστορία.

Ναι, εγώ ήμουν/είμαι αυτό το κορίτσι. Η πρόσφυγας- πρόσφυγας από την Αμμόχωστο. Που φύγαμε με την οικογένεια μου όταν ήμουν πέντε χρονών για την Αμερική. Όταν δεν γνώριζα λέξη αγγλικών. Και ναι, ήμουνα σε εκείνη την περίοδο χειρότερη από το 98% των συνομήλικών μου.

Να σημειώσω επίσης και το ότι η καλύτερη μου φίλη, η Έστερ, τώρα είναι γιατρός στο Τέξας.

Άρα, πολύ πιθανόν το πώς εξελιχτήκαμε να είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που αναμένατε με βάση την προηγούμενη περιγραφή που σας έδωσα.

Το θέμα είναι όμως, τι έγινε και κατάφερα να ξεπεράσω τις αρνητικές προβλέψεις που είχαν τόσοι για εμένα εκείνο το διάστημα; Πώς θα μπορούσε η κάθε Έλενα να ξεπεράσει τα διάφορα εμπόδια που βρίσκουν πολλά παιδιά μπροστά τους, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο; Στη δική μου περίπτωση, την κρίσιμη καμπή στην ιστορία μου αποτέλεσαν τα αποτελέσματα του ψυχομετρικού τεστ.

Πολλές φορές όταν διδάσκονται οι φοιτητές τη στατιστική ή την ψυχομετρία παγκοσμίως (γιατί είναι γενικό φαινόμενο αυτό), ακούμε παράπονα του είδους, γιατί να πρέπει να τα μάθουμε αυτά; Πότε θα μπορέσουμε να τα αξιοποιήσουμε; Στη δική μου περίπτωση, ο πατέρας μου ήταν μαθηματικός. Άρα, ήξερε ακριβώς πόσο άσχημο αποτέλεσμα ήταν το 2ο εκατοστημόριο.

Ταυτόχρονα, όμως, κατάλαβε ότι χωρίς να γνωρίζω τη γλώσσα, δεν μπορούσα να δείξω τις πραγματικές μου ικανότητες. Όμως δεν το αγνόησε. Αξιοποίησε τα αποτελέσματα του τεστ ως ένδειξη ότι τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά με εμένα εκείνη τη στιγμή.

Έτσι, ο πατέρας μου, δεν κάθισε με σταυρωμένα χέρια. Αποφάσισε να έρχεται στην τάξη μου και να παρακολουθεί το πώς γίνεται το μάθημα της γλώσσας, δηλαδή των Αγγλικών, για να μπορεί να με βοηθά στο σπίτι.

Μάλιστα μου έθεσε τον στόχο ότι θα διαβάζαμε μαζί και μια μέρα θα έφτανα το επίπεδο των καλύτερων μαθητών της συγκεκριμένης τάξης… Να σημειώσω πως όταν έμαθε η δασκάλα μου αυτό τον στόχο, το σχόλιό της ήταν το εξής: «Μην βάζετε τέτοιους στόχους, γιατί το μόνο αποτέλεσμα που θα έχουν, είναι να σας απογοητεύσουν». Σκεφτείτε, δηλαδή, πόσο άσχημα τα πήγαινα.

Φυσικά, όμως, πέτυχα τον στόχο μου σε σημείο που στο τέλος ξέχασα το πώς να μιλώ ελληνικά. Και μετά από κάποια χρόνια, όταν επιστρέψαμε στην Κύπρο πάλι ήμουν η αδύναμη μαθήτρια στην τάξη επειδή αυτή τη φορά, δεν μπορούσα να μιλήσω ελληνικά. Τα κατάφερα όμως, και πιθανόν να μην μπορούσατε να φανταστείτε ότι κάποτε δεν μιλούσα καν τη γλώσσα μας.

Άρα, την επόμενη φορά που θα πάτε για να διδάξετε, είτε με φυσική είτε με εξ αποστάσεως διδασκαλία, δώστε ιδιαίτερη σημασία στον κάθε μαθητή σας ξεχωριστά. Μην ενδίδετε σε στερεότυπα. Το πού βρίσκεται ένας μαθητής τη στιγμή που τον γνωρίζετε δεν θα πρέπει να προδιαγράφει στατικά το μέλλον του. Αξιοποιήστε τις γνώσεις και τις δεξιότητές σας, αξιοποιήστε την αξιολόγηση, την έρευνα, την κρίση σας, αξιοποιήστε και τους γονείς της τάξης σας, γιατί υπάρχουν γονείς που μπορούν να προσφέρουν και να σας βοηθήσουν στο έργο σας. Με τα σωστά εφόδια, μπορείτε να αλλάξετε στην κυριολεξία την πορεία της ζωής των μαθητών σας. Για αυτό έχετε και εσείς καθήκον να το τιμήσετε το επάγγελμά σας.

Και εμείς εδώ θα ανυπομονούμε να μαθαίνουμε τα νέα σας και τις μελλοντικές σας επιτυχίες.

Σας εύχομαι ολόψυχα καλή σταδιοδρομία, με την ευχή να αξιοποιήσετε όλα όσα πήρατε από τις σπουδές σας, ώστε να είστε εσείς μια μέρα τα άτομα που θα δημιουργήσουν ένα καλύτερο μέλλον για τους μαθητές και τις μαθήτριές σας.

Συγχαρητήρια και πάλι!

Έλενα Παπαναστασίου
Κοσμήτορας Σχολής Επιστημών Αγωγής