18/2/16

Μια κριτική αξιολόγηση των τριών χρόνων της διακυβέρνησης Αναστασιάδη

Ως υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές του 2013 ο κ. Ν. Αναστασιάδης διακήρυξε ότι στόχος του ήταν να οδηγήσει την Κύπρο σε μια νέα εποχή.  Υποσχέθηκε την επανεκκίνηση της οικονομίας, την αξιοκρατία, ένα αποτελεσματικό κράτος καθώς και μια βιώσιμη λύση του Κυπριακού. Υπογράμμιζε επίσης κατ’ επανάληψιν ότι δεν μπορεί να επιστρέψει το απορριφθέν Σχέδιο Ανάν.  Όλα αυτά, τόνιζε, θα υλοποιούντο με τη συνένωση δυνάμεων.

Οι προεδρικές δεσμεύσεις για «την επιλογή των άριστων των αρίστων» δεν τηρήθηκαν καθώς από τους πρώτους διορισμούς επικράτησε τελικά ο γνωστός παλαιοκομματισμός. Η συνέχεια είναι γνωστή. Η ευνοιοκρατία και οι πελατειακές σχέσεις συνεπάγονται σοβαρό κόστος για το κράτος, την κοινωνία και την οικονομία.  Σημειώνονται χαρακτηριστικά οι αντιπαραθέσεις στη Γενική Εισαγγελία, στην Κεντρική Τράπεζα και σε διάφορους οργανισμούς στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.  Ως εκ τούτου το αίσθημα της απαξίωσης ενδυναμώνεται.

Τρία χρόνια μετά και παρά τις προσπάθειες για ωραιοποίηση της κατάστασης η οικονομική δραστηριότητα εξακολουθεί να βρίσκεται σε απαράδεκτα χαμηλά επίπεδα. Οι επιδόσεις της Κύπρου αποτελούν «success story» μόνο όταν γίνεται σύγκριση με τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα.  Στην Κύπρο του σήμερα πέραν του 25% του πληθυσμού ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας, η ανεργία και η υποαπασχόληση είναι σε ψηλά επίπεδα παρά τη συνεχιζόμενη μετανάστευση, πολλές μικροεπιχειρήσεις έχουν κλείσει ενώ ταυτόχρονα ο κοινωνικοοικονομικός ιστός της χώρας συντρίβεται.

Οι αποφάσεις του Eurogroup για κούρεμα καταθέσεων ήταν εγκληματικές και δημιούργησαν πολύ μεγαλύτερα προβλήματα απ’ ό,τι έλυσαν. Σύμφωνα με τον Γερμανό Υπουργό Οικονομικών κ. Β. Σόϊμπλε η κυπριακή κυβέρνηση είχε όχι μόνο συναινέσει αλλά και εισηγηθεί το συγκεκριμένο περιεχόμενο του κουρέματος καταθέσεων στις 13 Μαρτίου.  Από την πλευρά του ο Πρόεδρος Αναστασιάδης δήλωσε αρχικά ότι υπήρξε επιβολή με «το πιστόλι στον κρόταφο» ενώ πρόσφατα ανέφερε ότι ήταν προαποφασισμένο.  Οι συνέπειες της απώλειας δισεκατομμυρίων καθώς και της εμπιστοσύνης εξακολουθούν να είναι τραγικές. Ούτε μπορεί να αγνοηθεί η πώληση των Κυπριακών Τραπεζών στην Ελλάδα έναντι ενός πινακίου φακής. Η κυβέρνηση θα είχε καλύτερα αποτελέσματα εάν υπήρχε η απαιτούμενη σοβαρότητα, υπευθυνότητα, προετοιμασία, μια στάση αξιοπρέπειας και συνεχούς διεκδίκησης, ψυχικό σθένος καθώς και η επιστράτευση της επιστημονικής τεκμηρίωσης.

Προφανώς δεν υπάρχει επαρκής θεωρητική κατανόηση των δεδομένων ενώ ταυτόχρονα υφίστανται ιδεολογικές αγκυλώσεις. Μοιραίως διάφοροι κυβερνητικοί αξιωματούχοι δήλωσαν επανειλημμένα ότι το πρόγραμμα της Τρόικας θα μπορούσε να ήταν το Μανιφέστο της κυβέρνησης.  (Και τούτο παρά το γεγονός ότι η Κύπρος χρησιμοποιήθηκε ως πειραματόζωο.) Για τη θέση αυτή όμως έπρεπε να ζητηθεί η νομιμοποίησή της από τον λαό.  Όχι μόνο αυτό δεν έγινε αλλά ενώ υπάρχουν βαρύτατες ευθύνες για την κατάρρευση της οικονομίας ο λαός εξακολουθεί να αναμένει την απονομή δικαιοσύνης.

Ενώ οι αποφάσεις στο Eurogroup έδωσαν τη χαριστική βολή στον χρηματοπιστωτικό τομέα, δεν έχουν δημιουργηθεί νέοι μοχλοί οικονομικής μεγέθυνσης. Παρά την κατάρρευση του προηγούμενου υποδείγματος, την επαναλαμβανόμενη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και τις επενδυτικές αναζητήσεις δεν έχουμε ουσιαστικά αποτελέσματα μέχρι σήμερα. Η μνημονιακή πολιτική οδήγησε την κυπριακή οικονομία σε σταθεροποίηση σε σχετικά χαμηλά επίπεδα ενώ έχει επίσης επηρεασθεί αρνητικά η κτηματική αγορά καθώς και η ροπή του Κύπριου πολίτη για απόκτηση ακίνητης περιουσίας και για αποταμίευση.  Έτσι η Κύπρος εξακολουθεί να είναι σε αναζήτηση νέου υποδείγματος και μιας αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης.  Μέχρι τώρα, δεν έχουν γίνει αποτελεσματικές κινήσεις που να συμβάλλουν προς αυτή την κατεύθυνση. Υπογραμμίζεται συναφώς ότι εάν προχωρήσουν οι ιδιωτικοποιήσεις θα υπάρξουν μεγαλύτερα προβλήματα αντί θετικά αποτελέσματα.

Τους τελευταίους μήνες η κυβέρνηση δημιουργεί υψηλές προσδοκίες για επίλυση του Κυπριακού και για έξοδο από την οικονομική κρίση.  Οι θέσεις αυτές κινούνται στη σφαίρα των ευσεβών πόθων που απέχουν από την πραγματικότητα.  Επιπρόσθετα, η βάση των συνομιλιών είναι παρόμοια με τη φιλοσοφία του Σχεδίου Ανάν που απορρίφθηκε με συντριπτική πλειοψηφία.  Υπογραμμίζεται ότι υποδείγματα τα οποία στηρίζονται σε εθνοκοινοτικούς πυλώνες ως επί το πλείστον δεν έχουν ευοίωνο μέλλον.  Θα υπήρχε προοπτική εάν η βάση των συνομιλιών στηριζόταν σε ένα ενοποιητικό ομοσπονδιακό μοντέλλο.

Τρία χρόνια μετά τις εγκληματικές αποφάσεις του Μαρτίου του 2013 η χώρα εξακολουθεί να μην έχει όραμα και πυξίδα. Η κυβέρνηση εξακολουθεί να προσπαθεί να δημιουργεί εντυπώσεις με μια επικοινωνιακή τακτική. Αυτό δεν αρκεί. Δεν μπορεί μια χώρα να ζει με ψευδαισθήσεις. Η Κύπρος δεν έχει ακόμα ένα νέο οικονομικό υπόδειγμα, οι εξελίξεις σε σχέση με το Κυπριακό δεν προδιαγράφονται ευοίωνες ενώ η βαθειά αξιακή κρίση εξακολουθεί να μας ταλανίζει.