Πόσο ελκυστικά είναι τα κυπριακά πανεπιστήμια για τους φοιτητές

Όλα όσα θέλετε να γνωρίζετε για τις πανεπιστημιακές κατατάξεις, τι πρέπει να προσέχετε σε αυτές και ποιο είναι το μπέρδεμα που έχει προκληθεί.

Η επιλογή του πανεπιστημίου και του κλάδου σπουδών είναι από τις σημαντικότερες αποφάσεις στη ζωή μας. Πέρα από ότι καθορίζουν το πώς θα αξιοποιήσουμε τα χρόνια μετά την ενηλικίωσή μας και το σχολείο, ουσιαστικά βάζουν σε πορεία και επαγγελματική μας κατεύθυνση.

Στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια, η τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει κάνει μεγάλα άλματα προόδου σε επίπεδο ποιότητας, κάτι που έχει καταστήσει τα κυπριακά πανεπιστήμια ως πολύ αξιόλογες επιλογές. Όχι μόνο για τους Κύπριους φοιτητές, αλλά όλων των χωρών.

Η άνοδος, οι πανεπιστημιακές κατατάξεις και το «μπέρδεμα»

Αυτή η αλματώδης ανάπτυξη προσέλκυσε και την προσοχή των διεθνών οργανισμών κατάταξης πανεπιστημίων, οι οποίοι αξιολογούν, συγκρίνουν και στη συνέχεια κατατάσσουν τα κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου. Οι κατατάξεις αυτές, αποτελούν το κύριο εργαλείο που χρησιμοποιούν υποψήφιοι φοιτητές για την τελική τους επιλογή όσον αφορά τις σπουδές, παρέχοντας τους πληροφορίες για την ποιότητα της διδασκαλίας, της έρευνας, της επιρροής στην κοινωνία, τη διεθνή προοπτική και άλλους δείκτες απόδοσης.

Οι κατατάξεις αυτές αποτελούν επίσης ένα κίνητρο ανταγωνισμού μεταξύ των πανεπιστημίων, τα οποία προσπαθούν να βελτιώσουν την απόδοσή τους για να καταταχθούν ψηλότερα, με αποτέλεσμα να προοδεύουν και να καινοτομούν στον τομέα της εκπαίδευσης και της έρευνας.

Πλέον, στις λίστες αυτές συμπεριλαμβάνονται και τα κυπριακά πανεπιστήμια, κάτι που σημαίνει ότι αυτομάτως μπαίνουν στο “ραντάρ” των δυνητικών φοιτητών, επιτρέποντάς τους να προσελκύσουν ακόμα περισσότερους φοιτητές από το εξωτερικό.

Ωστόσο, η νέα αυτή εξέλιξη που βιώνουν τα κυπριακά πανεπιστήμια αλλά και το ίδιο το κοινό, επειδή υπάρχουν διάφορες κατατάξεις, διαφορετικών χαρακτηριστικών, παρατηρούνται μεγάλα μπερδέματα όσον αφορά την αντίληψη ότι όλα τα πανεπιστήμια της Κύπρου βρίσκονται στις υψηλές κατατάξεις. Δεν είναι όμως αυτή η πραγματικότητα.

Πόσα είδη πανεπιστημιακών υπάρχουν;

«Ποια είδη πανεπιστημιακών κατατάξεων υπάρχουν;», «Ποιες είναι οι κυριότερες πανεπιστημιακές κατατάξεις;», «Υπάρχουν κατατάξεις που θα έπρεπε να έχουν μεγαλύτερη και λιγότερη βαρύτητα στη διαδικασία επιλογής ενός πανεπιστημίου;»

Τα ερωτήματα αυτά μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα την χρησιμότητα των πανεπιστημιακών κατατάξεων.

Οι πανεπιστημιακές κατατάξεις χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:

1. Εκείνες που αξιολογούν τα πανεπιστήμια με βάση τη συνολική τους ποιότητα και τα κατατάσσουν σε σύγκριση με τα καλύτερα στον κόσμο.
2. Εκείνες που αξιολογούν τα πανεπιστήμια για τις επιδόσεις τους σε επί μέρους ακαδημαϊκά αντικείμενα (Οικονομικά, Μαθηματικά, Κλινική και Υγεία, Ψυχολογία κ.α.) και τα κατατάσσουν σε σύγκριση με την αντίστοιχη απόδοση των καλύτερων πανεπιστημίων στον κόσμο.
3. Εκείνες που αξιολογούν τα πανεπιστήμια με βάση τη συνεισφορά τους στην κοινωνία και όχι το ακαδημαϊκό τους κύρος (για παράδειγμα για τις δράσεις Κοινωνικής Ευθύνης τους, που δεν σχετίζονται με την ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχουν).

Με βάση την πιο πάνω κατηγοριοποίηση, είναι ξεκάθαρο ότι οι πανεπιστημιακές κατατάξεις με τη μεγαλύτερη βαρύτητα είναι:

-Οι κατατάξεις που εμπίπτουν στην πρώτη κατηγορία, καθώς παρέχουν μία αντικειμενική και αξιόπιστη αξιολόγηση της συνολικής ποιότητας της εκπαίδευσης που παρέχει ένα πανεπιστήμιο, vis a vis τη συνολική ποιότητα εκπαίδευσης που παρέχουν τα καλύτερα πανεπιστήμια στον κόσμο.

-Οι κατατάξεις που εμπίπτουν στη δεύτερη κατηγορία, οι οποίες παρέχουν μια αντικειμενική και αξιόπιστη αξιολόγηση της ποιότητας της εκπαίδευσης που παρέχει ένα πανεπιστήμιο σε επί μέρους ακαδημαϊκά αντικείμενα.

Ποιες είναι οι πανεπιστημιακές κατατάξεις που αξιολογούν την ποιότητα;

Οι πιο δημοφιλείς και αξιόπιστες από τις κατατάξεις που εμπίπτουν στην πρώτη κατηγορία, δηλαδή που αξιολογούν τη συνολική ποιότητα της προσφερόμενης εκπαίδευσης ενός πανεπιστημίου, είναι οι εξής:

1. Times Higher Education (THE) World University Rankings: Εκδόθηκε πρώτη φορά το 2004 και βασίζεται σε 13 κριτήρια, όπως η διδασκαλία, η έρευνα, οι αναφορές, η βιομηχανική γνώση και η διεθνής προοπτική. Αξιολογεί τη συνολική απόδοση των πανεπιστημίων στα κριτήρια αυτά.
2. Academic Ranking of World Universities (ARWU) ή Shanghai Rankings: Εκδόθηκε πρώτη φορά το 2003 και βασίζεται σε 6 κριτήρια, όπως ο αριθμός των αποφοίτων και των καθηγητών που έχουν κερδίσει βραβεία Nobel, ο αριθμός των ερευνητών που εμπεριέχονται ως παραπομπές στις επιστημονικές εκδόσεις, ο αριθμός των άρθρων που δημοσιεύονται στα περιοδικά Nature και Science κ.α.. Αξιολογεί τη συνολική απόδοση των πανεπιστημίων στα κριτήρια αυτά.
3. QS World University Rankings: Εκδόθηκε για πρώτη φορά το 2004 και λαμβάνει υπόψη 6 κριτήρια, όπως η ακαδημαϊκή φήμη, η φήμη του εργοδότη, οι ακαδημαϊκές αναφορές ανά καθηγητή, η αναλογία καθηγητών/φοιτητών, η διεθνής διάσταση και οι διεθνείς συνεργασίες. Αξιολογεί τη συνολική απόδοση των πανεπιστημίων στα κριτήρια αυτά.

Η κατάταξη των μεγαλύτερων κυπριακών πανεπιστημίων σε αυτές τις πανεπιστημιακές κατατάξεις για το 2023:

Η πιο δημοφιλής κατάταξη από τις πιο πάνω είναι η Times Higher Education World University Rankings.

Η κατάταξη ελληνικών και κυπριακών πανεπιστημίων μαζί στην κατάταξη αυτή:

Όσον αφορά τη δεύτερη κατηγορία, οι κατατάξεις αξιολογούν την ποιότητα της προσφερόμενης εκπαίδευσης σε επί μέρους τομείς.

Μια τέτοια κατάταξη αποτελεί η δημοφιλής κατάταξη του Times Higher Education, World University Rankings By Subject, που αξιολογεί την απόδοση και τη φήμη των πανεπιστημίων σε συγκεκριμένες ακαδημαϊκές ειδικότητες/αντικείμενα.

Το ιδανικό είναι οι κατατάξεις που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία να αξιοποιούνται από τους μελλοντικούς φοιτητές συνδυαστικά, πριν καταλήξουν στην επιλογή τους.

Αν, για παράδειγμα, ένας/μια άριστος/η φοιτητής/ήτρια, επιθυμεί να ακολουθήσει σπουδές στον τομέα Επιχειρήσεων και Οικονομικών, και θέλει να υποβάλει αίτηση στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, που κατατάσσεται πρώτο στον κόσμο στην πανεπιστημιακή κατάταξη Times Higher Education (THE) World University Rankings, ίσως αναθεωρήσει ρίχνοντας μια ματιά στην κατάταξη THE World University Rankings by Subject, όπου πρωτο στον συγκεκριμένο τομέα κατατάσσεται το ΜΙΤ, ενώ το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης βρίσκεται δύο θέσεις πιο κάτω.

Η κατάταξη των κυπριακών πανεπιστημίων στη λίστα Τimes Higher Education, World University Rankings By Subject για το 2023, σε πέντε ενδεικτικά αντικείμενα:

Ακαδημαϊκή Αξιολόγηση Vs Αξιολόγηση Κοινωνικής Προσφοράς

Οι κατατάξεις που εμπίπτουν στις δύο πρώτες κατηγορίες αξιολογούν την ποιότητα (επί μέρους και συνολικής) της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης που παρέχουν τα πανεπιστήμια. Είναι λογικό, επομένως, ότι αποτελούν εργαλεία που θα πρέπει να αξιοποιούν μελλοντικοί φοιτητές και φοιτήτριες, καθώς προσφέρουν μια αντικειμενική εικόνα των προσδοκιών που θα πρέπει να έχουν από το πανεπιστήμιο επιλογής τους.

Η τρίτη κατηγορία κατατάξεων αφορά μία άλλη πτυχή του έργου των πανεπιστημίων: την κοινωνική τους συνεισφορά. Δηλαδή, οι κατατάξεις αυτές δεν ασχολούνται με την απόδοση ενός πανεπιστημίου στην προσφορά ποιοτικής εκπαίδευσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η κατάταξη του Times Higher Education, Impact Rankings: Η κατάταξη Impact Rankings επικεντρώνεται στην κοινωνική και περιβαλλοντική επίδραση των πανεπιστημίων και αξιολογεί τα πανεπιστήμια με βάση τη συνεισφορά τους στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών. Η κατάταξη μετρά τις συντονισμένες προσπάθειες προβολής και ευαισθητοποίησης σχετικά με την αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων και την προώθηση θετικής επίδρασης στην κοινωνία, πάντοτε σε συνάρτηση με τους στόχους αυτούς.

Οι κατατάξεις είναι εργαλεία ανάλυσης

Τα συστήματα κατάταξης αποτελούν εργαλεία ανάλυσης και όταν χρησιμοποιούνται σωστά, παρέχουν τις βάσεις για τη διενέργεια μιας ολοκληρωμένης και πολυεπίπεδης έρευνας με στόχο την επιλογή του ιδανικού πανεπιστημίου για κάθε απόφοιτο.

Είναι αναγκαία, λοιπόν, η επιμόρφωση των φοιτητών σχετικά με τις πανεπιστημιακές κατατάξεις, την αξία τους, τα κριτήρια και τις διαφορετικές πτυχές τους. Η επιμόρφωση αυτή θα συμβάλει στην καλλιέργεια μιας κριτικής προσέγγισης απέναντι στις επιλογές που έχουν ενώπιόν τους, βοηθώντας να καταλήξουν σε μία καλά ενημερωμένη και όσο το δυνατό αντικειμενική απόφαση για το ίδιο τους το μέλλον.